বুখাৰি সংকলনৰ ইতিহাস

বুখাৰি সংকলনৰ ইতিহাস

ইমাম বুখাৰি ৰহ: এ বহু কষ্ট স্বীকাৰ কৰি যি হাদিছৰ কিতাপ সংকলন কৰিছিল , সেইটো আছিল পেপিৰাছ কাগজত লিখা বিশাল আকাৰৰ স্তূপ। বৰ্তমানৰ আধুনিক ছপাখানাত ক্ষুদ্ৰ আখৰেৰে ছপানোৰ পিছতো বুখাৰী চৰিফৰ বিশাল দহ খণ্ড হোৱাত আমাৰ এটা অনুমান কৰা সহজ হয় যে , সেই জামানাত ছপাখানা নোহোৱাকৈ সুলভ কাগজ নথকাত হাতে লিখা পেপিৰাছ কাগজত লিখা বুখাৰি ছৰিফৰ আকাৰ তেনেহলে কিমান ডাঙৰ আছিল ⁉️ ইমান ডাঙৰ কিতাপ এখন ইচ্ছা কৰিলেই এটা স্থানৰ পৰা আন এটা স্থানলৈ সহজে স্থানান্তৰ কৰাটো আছিল অত্যন্ত কঠিন কাম।

সেইটো যুগত ইচ্ছা কৰিলেই কোনোবাই বুখাৰি চৰিফৰ কপি কৰিব পৰা নাছিল। কিয়নো ইমাম বুখাৰী ৰহ: য়ে সেই একমাত্ৰ কিতাপৰ পৰা শ শ ছাত্ৰক হাদিছৰ শিক্ষা দিছিল। ইমাম বুখাৰী ৰহ: ছাত্ৰ সকলক এইদৰে হাদিছৰ শিক্ষা দিছিল যে – শ শ ছাত্ৰ ক্লাছত কাগজ কলম লৈ প্ৰস্তুত হৈ – ইমাম বুখাৰীৰ বৰ্ণনা কৰা হাদিছ শুনি লগে লগেই কপি কৰিছিল। ⚠️ ইমাম বুখাৰিয়ে এটা হাদিছ দুইবাৰ কোৱা নাছিল; কাৰণ ইমান ডাঙৰ হাদিছৰ কিতাপৰ হাদিছ পাঠ কৰি শিক্ষা দিয়াৰ বাবে বহুত সময়ৰ প্ৰয়োজন আছিল। সেইবাবে তেওঁ হাদীছৰ কিতাপৰ পৰা পৰ্যায়ক্ৰমে শতশত ছাত্ৰৰ মাজত প্ৰতিদিন প্ৰতেক হাদিছ এবাৰেই বৰ্ণনা কৰিছিল। প্ৰতিজন ছাত্ৰই ইমাম বুখাৰী ৰহ: ৰ মুখৰ পৰা এবাৰ কৰি শুনিয়েই কপি কৰিছিল। ⚠️ যিহেতু সেই সময়ত 🎤 মাইক/ স্পিকাৰ নাছিল, খালি গলত এবাৰ কৰি বৰ্ণনা কৰা হাদিছ শ শ ছাত্ৰৰ মাজত সকলোৱেই স্পষ্ট শুনিবলৈ পোৱাৰ সুযোগ পোৱা নাছিল। সেয়ে স্পষ্ট – অস্পষ্ট যি শুনিছিল সেইদৰেই লিখিছিল। আকৌ শ শ ছাত্ৰৰ মাজত হাদিছৰ ক্লাছত বক্তিগত সমস্যাৰ কাৰণে সকলোৰে পক্ষত প্ৰতিদিনত উপস্থিত হৈ হাদিছ কপি কৰা সম্ভৱপৰ নাছিল। কেতিয়াবা শুনাৰ ভূলত, কেতিয়াবা অনুপস্থিত থকাৰ কাৰণত শশ ছাত্ৰৰ বুখাৰী চৰিফৰ শুনি শুনি নিজৰ কাগজত/বহীত কপি কৰা হাদিছবিলাক- ইমাম বুখাৰী ৰহ: ৰ সংকলিত হাদিছৰ কিতাপৰ হুবহু কপি নহৈ তেতিয়াই গড়মিল হৈ যায়। 💥ইমাম বুখাৰী ৰহ : এ একেলেথাৰিয়ে আঠ বছৰ ছাত্ৰসকলক হাদিছৰ শিক্ষা দিছিল। কোনো ছাত্ৰয়েই ক্লাছত ইমাম বুখাৰী ৰহ: ৰ মুখত এটা হাদিছ দুইবাৰ শুনা নাছিল #আল_ফিৰাব্ৰিৰ বাহিৰে।🔴 ইমাম বুখাৰী ৰহ : ৰ শশ ছাত্ৰৰ মাজত পৰৱৰ্তী শিক্ষাৰ প্ৰজন্মত কেৱলমাত্ৰ পাঁচজন ছাত্ৰই এই কামত সফল হৈছিল। সিহঁত হ'ল---- 1♨️ আল ফিৰাব্ৰি । 2♨️ইব্রাহিম বিন মাকাল। 3♨️হাম্মাম বিন শাকিৰ। 4♨️আবু তালহা মনছুৰ। 5♨️হুছেইন বিন ইছমাইল।

⚠️এই পাঁচজনৰ বুখাৰী চৰিফৰ কপি কৰা কিতাপবিলাকো হেৰাই গৈছে, কতো সংৰক্ষিত নাই।
🚫আকৌ এই পাঁচজনৰ ভিতৰত আল ফিৰাব্ৰিৰ মুখত শুনি শুনি নিজৰ নিজৰ বহীত কপি কৰিছিল। আল ফিৰাব্ৰিৰ সকলোতকৈ বিখ্যাত ছাত্ৰ জনৰ নাম আছিল #আলখুশায়মানি । এই আল খুশাইমানিসহ আল ফিৰাব্ৰিৰ অন্যান্য কিছু ছাত্ৰৰ নিজ হাতে লিখা বুখাৰী চৰিফৰ মেনাসক্ৰিপট বৰ্তমান সংৰক্ষিত আছে। আল ফিৰাব্ৰিৰ বাহিৰেও ইমাম বুখাৰী ৰহ : ৰ বাকি চাৰিজন ছাত্ৰৰ পৰৱৰ্তী শিষ্য সকলৰ কিছু মেনাসক্ৰিপট বৰ্তমানে সংৰক্ষিত আছে যদিও আল ফিৰাব্ৰিৰ ছাত্ৰ সকলৰ কিতাপবিলাকৰ তুলনাত বাকি সকলৰ কিতাপৰ কদৰ কম। কিন্তু আল ফিৰাব্ৰিৰ ছাত্ৰসকলৰ কিতাপ বিলাকো নিৰ্দিষ্ট ভাবে সুস্পষ্ট কিতাপ নাছিল। কপি কৰা কিতাপবোৰ বিশাল আছিল যাৰ বাবে পাৰ্ট বাই পাৰ্ট ইফালে-সিফালে সিচঁৰিত হৈ আছিল। হাদিছ বিলাক বুজিবৰ বাবে একেলগে সংকলনৰ উদ্দেশ্যত আৰু পাচশত বছৰ পিছত আল খুশাইমানি , ইউনানিসহ আল ফিৰাব্ৰিৰ প্ৰায় এডোজন ছাত্ৰৰ লিখা বুখাৰী চৰিফৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সত্তৰৰৰো 70 বেছি বুখাৰী চৰিফৰ হাদিছৰ বাখ্যাৰ কিতাপ (শাৰহ বা তাফছীৰ) লিখা হৈছিল। ⚠️এই বাখ্যা বিলাকেই আধুনিক বুখাৰী চৰিফৰ ভিত্তিমূল। এইবিলাকৰ ভিতৰত ইমাম ইবনে #হাজৰআছকালানৰ লিখা –“#ফাথউলবাৰী ” বাখ্যাৰ কিতাপটোয়েই আলেমসকলৰ সৰ্বাধিক স্বীকৃত আৰু শুদ্ধ বুলি পৰিচয় পাইছে। ইমাম আল-আছকলানীয়ে কৈছে যে আল-ফিৰাব্ৰিয়ে ইমাম আল-বুখাৰী ৰহ: ৰ সন্মুখত দুবাৰকৈ বুখাৰী আল-শ্বৰীফৰ কথা শুনিছিল কাৰণ তেওঁ আল-ফিৰাব্ৰিৰ ছাত্ৰ আল-খুছাইমানীৰ মূল স্ট্যান্ডার্ড গ্ৰন্থ হিচাপে লৈছিল আৰু ইমাম আছকালানীয়ে তেওঁৰ "ফাথ উল বাৰী" নামৰ কিতাপখনত আল ফিৰাব্ৰিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে লিখা বুখাৰী কিতাপৰ মাজৰ পাৰ্থক্যও লক্ষ্য কৰিছে। ইয়াত মন কৰিবলগীয়া যে ইমাম আছকালানীয়ে আল-খুছাইমানীৰ কিতাপখনক মানদণ্ড হিচাপে লৈছিল, আনহাতে তেওঁলোকৰ জীৱনকালৰ মাজত পাৰ্থক্য আছিল প্ৰায় পাঁচশ বছৰ। এই পাঁচশ বছৰত আল-খুছাইমানীৰ গ্ৰন্থখনৰ হাত সলনি হৈছে, আৰু এই পাঁচশ বছৰৰ ভিতৰত কোনেও ইচ্ছাকৃতভাৱে বা অনিচ্ছাকৃতভাৱে ইয়াক যোগ কৰা নাই বুলি নিশ্চিতভাৱে ক’ব নোৱাৰি।

আল ফিৰাব্ৰিৰ ছাত্ৰ

কিছু সম্পাদনাৰ প্ৰমাণ মুস্তামালিৰ নিজৰ স্বীকাৰোক্তিত পোৱা যায়। কিন্তু আধুনিক বুখাৰী শ্বৰীফৰ ৯০% ইমাম আছকালানীয়ে ৰচনা কৰা “ফাথ উল বাৰী” গ্ৰন্থখনৰ স্ট্যান্ডার্ড টেক্সটৰ পৰা লোৱা হৈছে।

ইমাম বুখাৰী (ৰহ:) আৰু তেওঁৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ কিতাপবোৰো চিৰদিনৰ বাবে হেৰাই গৈছে। ইমাম বুখাৰীৰ পৰা তেওঁৰ ছাত্ৰ আল ফিৰাব্ৰিৰ বুখাৰী শ্বৰীফৰ কপি আৰু আল ফিৰাব্ৰিৰ পৰা তেওঁলোকৰ ছাত্ৰ আল খুছাইমানীলৈ বুখাৰী শ্বৰীফৰ কপি কৰাৰ সময়ত কিমান পৰিৱৰ্তন হৈছে সকলো কিতাপ যে চিৰদিনৰ বাবে হেৰাই গৈছে সেইটো পৰীক্ষা কৰাৰ কোনো উপায় নাই। যদিও ইমাম বুখাৰীৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে লিখা কিতাপৰ কপি আছে, তথাপিও সেই কপি কৰা কিতাপবোৰৰ মাজত বহুত পাৰ্থক্য আছে। আৰু আধুনিক বোখাৰী শ্বৰীফ সেই কিতাপবোৰৰ আধাৰত সংকলিত কৰা হৈছে যিবোৰ বহুত বেলেগ। তেতিয়াও সেই কিতাপবোৰ লিখাৰ প্ৰায় পাঁচশ বছৰৰ পাছত। সেই যুগবোৰত মাইক বা চাউণ্ড বক্স নথকাত

একে সময়তে এইটোও নিশ্চিতভাৱে ক’ব নোৱাৰি যে একে সময়তে শতাধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সন্মুখত বর্ণিত হাদীছটো সকলোৱে স্পষ্টকৈ শুনিছে৷ যিহেতু হাদীছ এটা মাত্ৰ এবাৰহে বর্ণিত হৈছিল, কোনোবাই ভুল কৰিলে বা অস্পষ্টভাৱে শুনিলে দ্বিতীয়বাৰ শুনিবলৈ কোনো সুযোগ নাথাকিল। তদুপৰি ব্যক্তিগত সমস্যাৰ বাবে শতাধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে দৈনিক হাদীছৰ ক্লাছত উপস্থিত নোহোৱাৰ বাবে হাদীছ নকল কৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ ক্ৰমিক নম্বৰত পাৰ্থক্য দেখা গৈছিল। মাইক আৰু শব্দ বক্সবিহীন যুগত শতাধিক ছাত্ৰই ইমাম বুখাৰী (ৰাঃ)ৰ মুখত এটা হাদীছ খালী ডিঙি নকল কৰাটো স্বাভাৱিক। আকৌ আল-ফিৰাবৰিৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলে ইমাম বুখাৰী (ৰাঃ) ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলে তেওঁলোকৰ গুৰুসকলে বর্ণিত হাদীছ শুনি নকল কৰা নাছিল নেকি?

ইমাম বুখাৰী (ৰহ) ৰ দ্বাৰা 1800 হাদীছৰ বর্ণনাকৰ চৰিত্ৰৰ ওপৰত এখন সুকীয়া গ্রন্থ ৰচনা আছে। সেই গ্ৰন্থখনত ইমাম বুখাৰীয়ে (ৰহ:) নিজেই প্ৰায় এক ডজন হাদীছৰ বর্ণনাকক অবিশ্বাস্য আৰু অসত্য বুলি ঘোষণা কৰিছে। কিন্তু আধুনিক বোখাৰী শ্বৰীফত প্ৰত্যেকটো অবিশ্বাস্য আৰু অপ্ৰামাণ্য ৰাবীয়ে বর্ণনা কৰা হাদীছটো কোনো পৰীক্ষণ নোহোৱাকৈ গ্রন্থখনত সংকলিত কৰা হৈছে। আধুনিক বুখাৰী শ্বৰীফৰ হাদীছবোৰ যে মূল বুখাৰী শ্বৰীফৰ বিকৃতি, তাৰেই আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰমাণ।
বুখাৰী শ্বৰীফ আৰু মুছলিম শ্বৰীফৰ হাদীছৰ কিতাপত পণ্ডিতসকলৰ অপপ্ৰচাৰৰ বাবে কোনো ভুৱা হাদীছ নাই বুলি আমাক বুজায়! বোখাৰী শ্বৰীফ আৰু মুছলিম শ্বৰীফক লৈ পণ্ডিতসকলৰ অপপ্ৰচাৰ এনেধৰণৰ-⚡⚡

১ / ইমাম বুখাৰী আৰু ইমাম মুছলিমে কেতিয়াও দুৰ্বল ৰবীৰ পৰা কোনো হাদীছ সংগ্ৰহ কৰা নাছিল।

২ / কোনো হাদীছৰ পণ্ডিতে কেতিয়াও বুখাৰী শ্বৰীফ আৰু মুছলিম শ্বৰীফৰ হাদীছৰ বিষয়ে অভিযোগ কৰা নাই।

৩ / ইমাম বুখাৰী আৰু ইমাম মুছলিম (ৰাঃ) য়ে কোনো ভুল কৰিছে বুলি কোনো ইছলামিক পণ্ডিতে অভিযোগ কৰা নাই।

ইমাম শ্বাখাবী তেওঁৰ “ফাথ উল মুগীছ” নামৰ কিতাপখনৰ “ইমাম” বুখাৰী আৰু ইমাম মুছলিমে অধ্যায়টোত লিখিছে যে বুখাৰী শ্বৰীফৰ ৪৩৫ গৰাকী বক্তাৰ ভিতৰত 80 গৰাকী দুৰ্বল বক্তা আৰু মুছলিম শ্বৰীফৰ 620 গৰাকী বক্তাৰ ভিতৰত ১৬০ গৰাকী দুৰ্বল বক্তা আজি আমি দেখা বুখাৰী শ্বৰীফৰ আধুনিক ১০টা খণ্ড মূলতঃ এই কিতাপ “ফাথ উল বাৰী”ৰ পৰা সংকলিত কৰা হৈছিল।ইমাম আছকালানী ইমাম বুখাৰী (ৰহ) নহয়। বুখাৰী শ্বৰীফৰ কিছুমান হাদীছৰ ওপৰত ইমাম আছকালানীয়ে কি ধাৰাভাষ্য আগবঢ়াইছিল সেই বিষয়ে পাঠকৰ বাবে জনাটো সম্ভৱ নহয়।ইমাম আছকালানীৰ বাহিৰেও আন বহুতো বিশিষ্ট পণ্ডিত বুখাৰীয়ে শ্বৰীফৰ হাদীছক সমালোচনা কৰে। আনকি ইমাম গজ্জালী (ৰঃ) আৰু বুখাৰীয়ে শ্বৰীফৰ হাদীছক সমালোচনা কৰিছে।
গতিকে বুখাৰী শ্বৰীফ আৰু মুছলিম শ্বৰীফৰ হাদীছৰ শুদ্ধতা সন্দৰ্ভত পণ্ডিতসকলে যি মিছা দাবী কৰিছে সেয়া শুদ্ধ নহয়। আধুনিক বুখাৰী শ্বৰীফত ইমাম আছকালানীৰ সকলো ব্যাখ্যা বাদ দি আধুনিক বুখাৰী শ্বৰীফ সংকলিত কৰা হৈছে, যিটো বুখাৰী শ্বৰীফৰ হাদীছৰ ব্যাখ্যাত ইমাম আছকালানীয়ে সন্দেহৰ সৈতে সমালোচনা কৰিছে। যদিও বৰ্তমানৰ বোখাৰী শ্বৰীফ ইমাম বুখাৰী (ৰহ)ৰ নামেৰে নামাকৰণ কৰা হৈছে, তথাপিও ইমাম বুখাৰী (ৰহ) য়ে সংগ্ৰহ কৰা হাদীছ পুথিৰ পৰা ইয়াক পোনপটীয়াকৈ সংকলিত কৰা হোৱা নাই।

ৰাছুলুল্লাহ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামৰ সময়ত হাদীছ লিখা নিষিদ্ধ আছিল।ইমাম বুখাৰীয়ে মৃত্যুৰ ২৫০ বছৰৰ পিছত হাদীছ সংগ্ৰহ কৰিছিল।সেই সময়ত মাতৃ আয়েছা জীয়াই নাছিল।
ইমাম বুখাৰীয়ে নিজেই হাদীছ সমূহৰ সত্যতা সম্পৰ্কে সন্দেহ কৰিছিল।
ইমাম হুছেইন আ: শ্বহীদ হোৱাৰ পিছত ইজিদে তেওঁৰ অনুগামীসকলৰ সৈতে নবীজীৰ নামত মিছা হাদীছ লিপিবদ্ধ কৰে। প্ৰতিবাদ কৰাসকলক গোপনে হত্যা কৰা হৈছিল।
🔴🔴🔴
💥💥💥⚠️⚠️⚠️
ইমাম বুখারী
পুরো ভিডিওটা দেখে ইমাম বুখারী এর ব্যাপারে অনেক কিছু জানতে পারলাম। ইমাম বুখারী (জন্মঃ ১৯৪ হিঃ-মৃত্যুঃ ২৫৬ হিঃ ), আরব রীতি অনুযায়ী বংশধারাসহ পুরো নাম হলো মুহাম্মদ বিন ইসমাইল বিন ইবরাহীম বিন মুগীরাহ বিন বারদিযবাহ (আরবি/ফার্সি ভাষায়: محمد بن اسماعيل بن ابراهيم بن مغيره بن بردزبه بخاری), একজন বিখ্যাত হাদীসবেত্তা ছিলেন। তিনি “বুখারী শরীফ” নামে একটি হাদীসের সংকলন রচনা করেন, যা মুসলমানদের নিকট হাদীসের সবোর্ত্তম গ্রন্থ বিবেচিত হয়। তার নাম মুহাম্মদ। উপনাম হলো আবু আবদুল্লাহ। আমিরুল মুমিনীন ফিল হাদীস তার উপাধি। বুখারা তার জন্মস্থান বলে তাকে বুখারী বলা হয়। তিনি স্বপ্নযোগে রাসুলুল্লাহ (স.) সাথে দেখা করে হাদিসের ব্যাপারে নিশ্চিত হয়েছেন (১ মিনিটের ভিডিও ক্লিপ দেখে নিন)।
তার নাম উপনাম জেনে তো আমি হা হয়ে গেলাম। আমাদের রাসুলুল্লাহ (স.) নামের সাথে পুরোই মিল। পূর্বপুরুষদের নামেও চমক দেখলাম। ইশশশ… কুর’আনে আল্লাহ কেন যে রাসুলুল্লাহ (স.) কে শেষ নবী বললেন! তা না হলে তো আমরা আরেকজন নবী পেয়ে যেতাম (নাউযুবিল্লাহ)।

By সত্যৰ সন্ধান fb